Er is meer aandacht nodig voor de impact van het bedrijfsactiviteiten op mensenrechten in Nederland. Dat blijkt uit een rapport over de stand van zaken wat betreft mensenrechten en bedrijfsleven in Nederland, dat het College voor de Rechten van de Mens. Wat is er gebeurd sinds de overheid in 2014 het Nationaal Actieplan bedrijfsleven en mensenrechten aannam, en wat kan er beter? In het algemeen is het in Nederland goed geregeld als het gaat om wet- en regelgeving en beleid over het bedrijfsleven en mensenrechten. Maar verbetering is wel nodig. Zo blijkt dat maar een minderheid van de grote Nederlandse bedrijven de VN-richtlijnen en de OESO-richtlijnen volledig naleven.
De doelstellingen en actiepunten uit het Nationaal Actieplan van 2014 zijn niet specifiek en meetbaar genoeg om dit goed te kunnen evalueren. Een aantal actiepunten zijn niet verbonden aan specifieke ministeries of uitvoeringsinstanties. Daardoor is het moeilijk na te gaan wie verantwoordelijk is voor de uitvoering.
De ‘Convenantenaanpak ’waarbij bedrijven, overheid, vakbonden en maatschappelijke organisaties binnen een sector samen aan de slag gaan om misstanden zoals uitbuiting of milieuschade te voorkomen is niet voldoende. Er is meer aandacht nodig voor de minimumeisen waaraan Convenanten moeten voldoen en voor de sectoren die (nog) geen Convenant hebben. Ook is er meer aandacht nodig voor de samenhang van convenanten met ander relevant beleid en wetgeving.
Uitvoeringsinstanties overheid moeten respect voor mensenrechten meer monitoren en de overheid kan zelf ook respect voor mensenrechten stimuleren, bijvoorbeeld bij bedrijven waar ze contracten mee aangaan of die ze ondersteunen door subsidies of exportkredieten. Dit doet de overheid steeds meer, maar er is meer aandacht nodig voor de praktijk. Betrokken uitvoeringsinstanties zouden de resultaten en de opvolging ook beter moeten monitoren.
Het Nationaal Actieplan en het beleid daarna stimuleren vooral Internationaal Maatschappelijk Ondernemen (IMVO). IMVO is voor bedrijven nog te vaak vrijblijvend, en gaat vooral uit van de bedrijven zelf. Terwijl bij respect voor mensenrechten ook aandacht nodig is voor de positie van rechthebbenden zelf. Een manier waarop dat kan is dat slachtoffers van bedrijfs- gerelateerde mensenrechtenschendingen hun recht kunnen halen. De overheid zou meer moeten doen om barrières daarvoor weg te nemen.